Vấn đề
đặt ra là phải hiểu thấu đáo thế nào là truyền thống và thế nào là hiện
đại. Nhiều người cho rằng kiến trúc hiện đại là công trình phải có nhiều
kính và được trang bị các máy móc hiện đại. Ngay từ khái niệm ban đầu
đã sai rồi thì không thể dẫn đến một kết quả tốt được. Việc mời gọi các
chuyên gia tư vấn nước ngoài là điều dễ hiểu. Đất nước chúng ta nhiều
năm chìm đắm trong đau khổ, tất cả mọi thứ đều tụt lùi so với các nước
tiên tiến. Nhưng cũng nên cẩn trọng trong việc lựa chọn vì không phải
kiến trúc sư nước ngoài nào cũng giỏi và có tâm cả. Để có được chuyên
gia thích ứng đã khó rồi nhưng phía chúng ta tìm được người để tư vấn
cho họ cũng không dễ gì. Trong cuốn phim nói về công việc xây dựng sân
vận động “tổ chim” ở Bắc Kinh, hai kiến trúc sư thiết kế người Thuỵ Sĩ
Herzog và De Meron đã từng tâm sự, chiếc chìa khoá quan trọng để cho đồ
án được thành công là sự cộng tác với hoạ sĩ Ai Wei Wei, một trong những
hoạ sĩ có nhiều ảnh hưởng nhất Trung Quốc hiện tại. Anh là một nghệ sĩ
rất am tường văn hoá Trung Quốc nhưng đồng thời còn một điều quan trọng
khác nữa là anh đã từng sống và làm việc tại New Yord trên mười năm nên
rất hiểu người tây muốn và nghĩ gì. Sự gắn bó hợp tác của họ vượt qua cả
tình đồng nghiệp đã đưa công trình đi đến đỉnh cao.
Nhà
truyền thống Nhật Bản với sự chuyển giao của không gian từ trong ra
ngoài thông qua tường bằng giấy mờ. Âm hưởng “thiền” trong không gian
Đi
tìm bản sắc dân tộc là điều rất quan trọng nhưng cũng không vì thế mà
quá gượng ép. Người làm công tác sáng tạo không thể bị gò bó gượng ép
được, nếu không sẽ không sáng tạo được nữa, chỉ mang nặng tính hình thức
copy. Chúng ta phải hiểu một điều rằng, kiến trúc chỉ có một mục đích
duy nhất là đem lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho con người mà thôi.
Trong
rất nhiều cuộc phỏng vấn với hai kiến trúc sư Kazuyo Sẹima và Ryue
Nishizawa về tính truyền thống trong các công trình của họ. Họ đều phủ
nhận khi thiết kế đồ án đã có ý tưởng đó trong đầu. Nhưng tính truyền
thống vẫn in đậm trong các tác phẩm của họ thì cũng là một điều dễ hiểu
vì họ sinh ra và lớn lên ở đất nước Nhật Bản, tiếp nhận một sự giáo dục ở
nơi đây nên điều đó xảy ra là một lẽ rất tự nhiên thôi.
Nhà truyền thống Nhật Bản
Để
hiểu hơn tính truyền thống trong các công trình của họ, ta trở lại cội
nguồn của sự việc. Kiến trúc sư Kazuyo Sejima bắt đầu sự nghiệp của mình
trong văn phòng của Toyo Ito, một trong những kiến trúc sư hàng đầu
Nhật Bản hiện tại. Ông đưa ra luận điểm về cách cảm nhận không gian rất
khác nhau với người châu Âu. Kiến trúc như các hòn đá, người châu Âu tìm
tòi khai thác không gian bằng cách khoét rỗng các hòn đá đó. Nhưng cái
mà người Nhật Bản quan tâm chính là các “khoảng trống” ở giữa các hòn đá
đó. Những khoảng trống hư không được ông thể hiện rất thành công ở khu
nhà Media Library tại thành phố Sendai ở Nhật.
Nhà
truyền thống Nhật Bản với những tấm tường trượt. Không gian được chia
nhỏ hay nới rộng. Các không gian đều có cung bậc giá trị như nhau.
Cũng
không có gì là khó hiểu cả nếu ta để ý tới nhà cổ truyền của Nhật.
Những ngôi nhà xinh này thường có mặt bằng được tổ hợp bởi các Tatami (một
loại chiếu của Nhật có kích thước 90 x 180cm). Kết cấu của những ngôi
nhà này thường bằng gỗ được dựng lên rất đơn giản và rõ ràng. Đó là mục
đích để sau khi có động đất thì tất cả cột và dầm đều được tái sử dụng.
Trong nhà, các tường ngăn được làm rất nhẹ và có thể trượt được, nhờ đó
mà các không gian có thể được chia nhỏ hay mở rộng ra tuỳ theo ý muốn.
Do sự phân chia linh hoạt này nên không có sự phân bậc giữa các không
gian, các không gian đều có cung bậc quan trọng như nhau. Một điều đặc
biệt nữa đối với lối sống của người Nhật là các đồ vật được đặt trong
những không gian này khi chúng được sử dụng, và chúng đem đến “ý nghĩa”
cho không gian đó. Xong công việc rồi thì chúng được cất đi nơi khác, để
lại một không gian hoàn toàn trống rỗng. Đó là khoảng trống mà người
Nhật Bản quen thuộc từ xưa.
Nói đến kiến trúc Nhật Bản ta
không thể không nhắc tới các khu vườn bí mật ở bên trong ngôi nhà. Các
khu vườn “zen” này đã tạo mối liên hệ giữa con người và thiên nhiên,
giữa tâm linh và trời đất. Sự trung chuyển từ trong nhà ra ngoài vườn
thông qua một số phần tử kiến trúc như hàng hiên hay những bức tường
trượt bằng giấy mờ đã tạo ra một âm hưởng “thiền” trong không gian rất
riêng của kiến trúc Nhật Bản.
Kiến trúc hiện đại
Để
tiếp nối tính truyền thống hai kiến trúc sư Kazuyo Sejima và Ryue
Nishizawa không theo hình thái của kiến trúc cổ truyền như những mái
cong hay những hoạ tiết ở những ngôi chùa hay lăng tẩm mà tìm đến ý
nghĩa của không gian Nhật Bản.
Đầu tiên phải kể tới
tính đơn giản và rõ ràng trong cách phân chia các chức năng. Sự đơn giản
tới mức tối đa trong cách bố trí mặt bằng cũng như việc sử dụng các
phần tử kiến trúc cùng một màu trắng, không bộc lộ tính cách vật liệu
tạo nên cảm giác trống rỗng. Chỉ có không gian được biểu hiện mạnh nhất.
Mỗi
công năng được giới hạn rõ ràng bởi những tường ngăn “khép kín” tạo nên
một khối riêng biệt. Chúng hoàn toàn đứng biệt lập, có cấp bậc như nhau
và chỉ liên hệ với nhau khi cần thiết thông qua các ô mở hay vật liệu
tường bằng kính.
Hệ kết cấu rất rõ ràng mạch lạc,
các cột chịu lực luôn được tính toán để có được tiết diện nhỏ nhất.
Chúng được thiết lập trên mạng lưới chia đều nhau. Vì những lý do đó ta
mất đi cảm giác của kết cấu, tạo nên sự “xuyên suốt” trong không gian.
Sự
tìm tòi về giới hạn của những không gian bên trong hay bên ngoài cũng
như sự liên hệ giữa chúng với nhau mang nhiều ảnh hưởng của kiến trúc
truyền thống xuất phát từ những tấm tường trượt.
House A, Tokyo, 2006
Anh
Ryue Nishizawa vào làm việc trong văn phòng của cô Kazuyo Sejima năm
1990. Đến năm 1995, anh trở thành cộng sự và họ thành lập văn phòng
SANNA. Sau đó, năm 1997 anh mở văn phòng riêng nhưng hai người vẫn luôn
cộng tác với nhau cho những công trình lớn. Ngôi nhà A (kiểu đặt chữ rất
hay được sử dụng bởi các kiến trúc sư Nhật Bản) được thiết kế bởi văn
phòng kiến trúc sư Ryue Nishizawa.
Ngôi nhà được
thiết kế kiến trúc cho chủ nhà sống độc thân nhưng luôn đón tiếp nhiều bạn bè. Vì
thế không gian bên trong được khai thác mở rộng và mang tính cách cộng
đồng. Hoàn toàn trái ngược với tư duy của Tadao Ando (xem KT&ĐS số
49) cho tư tưởng về nhà ở là sự hướng nội và linh thiêng khi khai thác
các khoảng tối. Ở đây ngôi nhà như muốn bộc lộ ra ngoài, ánh sáng tràn
ngập trong không gian.
Nằm trên một khoảnh đất
khoảng 6m chiều rộng và 21m chiều dài, ngôi nhà không xây hết giới hạn
mà được tổ hợp bởi một chuỗi các khối nhỏ bên trong có kích thước khác
nhau. Mỗi khối chứa đựng mỗi công năng khác nhau, những đồ vật đặt trong
từng không gian mang đến ý nghĩa cho không gian đó. Khối to nhất được
đặt ở giữa và có một phần kính ở trên mái, vì thế nó được coi như khoảng
sân trời của nhà. Sự vận chuyển trong không gian không có điểm bắt đầu
và lúc kết thúc, việc lưu thông tự do tạo ra sự xuyên suốt trong không
gian.
Sự sắp xếp lệch của các khối về mặt bằng
cũng như mặt cắt cho phép ánh sáng tự nhiên vào được trung tâm của từng
khối, cũng như khu vườn xung quanh tràn vào cả trong nhà. Điều đó đã tạo
nên sự “hoà trộn” giữa kiến trúc với thiên nhiên. Cộng với sự sắp đặt
khéo léo của những chậu cây trong nhà, tất cả công trình trở thành một
khu vườn lớn. Sự dàn cảnh cho việc sắp xếp giữa trong và ngoài còn mang
một tính nghệ thuật, nghệ thuật xếp đặt (installation) xuất hiện gần
đây.
Khi
được hỏi trong một cuộc phỏng vấn về tư tưởng kiến trúc của mình, hai
kiến trúc sư Kazuyo Sejima và Ryue Nishizawa đã trả lời: “Chúng tôi luôn
muốn tạo ra một âm hưởng trong kiến trúc, đó là phong cảnh, một phong
cảnh đem đến sự thanh thản cho con người, cho cuộc sống. Một điều khác
nữa là chúng ta đang sống ở một xã hội đương đại, tất cả mọi thứ đã thay
đổi so với thế kỷ trước. Điều mà chúng tôi quan tâm là làm sao xây dựng
cho một xã hội mới”.
Với những ý nghĩa “mỏng
manh nhẹ nhàng, xuyên suốt và phi vật liệu” kiến trúc của họ được đánh
giá là biểu tượng cho cuộc sống hiện tại, cuộc sống trong một thế giới
“ảo” hay một thế giới của computer và internet. Đằng sau đó cũng phải kể
đến sự không ngại mạo hiểm của dân tộc Nhật Bản khi muốn thử nghiệm
những sáng tạo mới. Chỉ có cách đó mới giúp đất nước họ vượt lên được
phía trước.
Mời các bạn vào xem các mẫu biệt thự đẹp nhất tại: Biet Thu
Cty Ngôi Nhà Xinh
